Branle

Data publikacji: 2013-09-11 20:51:14

Branle należą do najprostszych tańców dawnych. Od nich zazwyczaj zaczynamy naukę tańców średniowiecznych i renesansowych. Większość branli tańczy się w kole ale nie wszystkie. Niektóre tańczy się w linii, a niektóre można i tak, i tak. Charakterystyczne jest ustawienie tancerzy: na przemian; kobiety- mężczyźni,. Nazwa tańca "branle" pochodzi od francuskiego słowa oznaczającego ruch od boku do boku. Większość kroków jest tańczona na boki: w prawo i w lewo.

Głównym źródłem kroków branli jest "Orchesography" Thoinot Arbeau, opublikowana w 1598 roku, we Francji. Z opisów w dziele Arbeau i z jego statusu społecznego wynika, że branle we Francji, zazwyczaj tańczone były w tamtym okresie przez niższe i średnie klasy (warstwy wyższe zapewne tańczyły pawany, gaillardy i być może tańce włoskie).

Pierwsze źródła pisane pochodzą z XVI wieku, ale można przypuszczać, że znane i tańczone były już dużo wcześniej. W źródłach ikonograficznych znajdujemy przedstawienia osób tańczących branle, lub tańce z których branle się wywodzą. Poniżej przykładowe ilustracje na których przedstawiono osoby tańczące prawdopodobnie branle (charakterystyczne ustawienie tancerzy).

Ilustracja z manuskryptu z Walencji

Miniatura francuska przedstawiająca tańczących w ogrodzie, około 1400r. (Bibliotheque Natonale, Paris)

Kroki

Kroki podstawowe:

Simple w lewo (SL- simple left)- krok pojedynczy: lewa noga w bok, dostawiamy prawą

Simple w prawo (SR- simple right) -krok pojedynczy: prawa noga w bok, dostawiamy lewą

Double w lewo (DL- double left)- krok podwójny: lewa w bok, prawa dostaw, lewa w bok, prawa dostaw

Double w prawo (DR- double right)- krok podwójny: prawa w bok, lewa dostaw, prawa w bok, lewa dostaw

Kroki złożone:

Simple w lewo, skrzyżuj (SLx- single left crossing)- lewa noga w bok, wykop z podskokiem, prawą nogą, krzyżując ją z lewą

Simple w prawo skrzyżuj (SRx- single right crossing)- prawa noga w bok, wykop z podskokiem, lewą nogą, krzyżując ją z lewą

Double w lewo, skrzyżuj (DLx- double left crossing)- lewa w bok, prawa dostaw, lewa noga w bok, wykop z podskokiem, prawą nogą, krzyżując ją z lewą

Double w prawo, skrzyżuj (DRx- double right crossing)- prawa w bok, lewa

dostaw, prawa noga w bok, wykop z podskokiem, lewą nogą, krzyżując ją z lewą

Wykop lewą nogą (KL-kick left)- wykop lewą nogą z podskokiem w miejscu

Wykop prawą nogą (KR- kick right)- wykop prawą nogą z podskokiem w miejscu

Capriole (Cp)- zwany u nas popularnie "strusiem", podskok do góry, z jedną nogą wysuniętą prosto w przód, i drugą, zgiętą w kolanie, tak jak na rysunku.

Reverence- ukłon liczony na 81-lekko wysuwamy lewą stopę do przodu2-wracamy lewą stopą do pozycji wyjściowej3-4 cofamy ją za stopę prawą, obniżając się na nogach; lekko uginając nogi w kolanach5-6 podsuwamy stopę lewą, wyrównując do prawej7-8 podnosimy ciało w górę i na osiem opadamy.

Tańce

Set prostych branli: Double/Single/Gai/Burgundzki

Branle single (simple, pojedynczy)- DL, SR, DL,SR- powtarzane przez cały czas

Branle double- DL, DR, DL, DR- powtarzane przez cały czas

Branle Gai- KL, KR, KL, KR , pauza, KR, KL, KR, KL, pauza podczas wykonywania wykopów, tańczący poruszają się w lewo

Branle burgundzki- DLx, DRx, DLx, DRx przez cały czas, podczas tańca tancerze wykonują dłuższe kroki w lewo, krótsze w prawo Cały set (single, double, gai, burgundzki) może być wykonywany w kole albo w linii.

Mimed branle czyli branle naśladujące- to forma czterech prostych branli. Są to tańce łatwe do nauki wprowadzają prezentację prostych kroków i trochę interakcji pomiędzy partnerami wykonującymi te kroki, specyficzne dla każdego tańca, tańczone w zabawowej części setu. Wszystkie pary stoją w kole, panie po lewej stronie panów. Każdy taniec zaczynają trzymając się za ręce, puszczając je przy wykonywaniu poszczególnych sekwencji.

Praczki (Washerwomen Bransle, Bransle de Lavandieres) Wstęp: DL, DR, DL, DR wykonując double w lewo partnerzy mogą ze sobą flirtować. Wykonując double w prawo panowie mogą flirtować z paniami po prawej stronie (nie swoimi partnerkami), podczas gdy panie flirtują z panami po lewej. Refren: partnerzy odwracają się o 90o twarzami do siebie. Panowie: SL, SR grożą paniom palcem, panie stoją z rękami na biodrach. Panie SL, SR, grożą panom palcem. Wszyscy odwracają się twarzami do koła i tańczą DL z klaskaniem w dłonie, z wyprostowanymi rękami. DR. DL z klaskaniem, KL, KR, KL Cp, i KL, KR, KL, podskok podczas obrotu dookoła lewego ramienia.

Nasza grupa, jak i pewnie większość grup w Polsce tańczy nieco inną wersję praczek. Rozpowszechnioną, jak mi się zdaje przez grupy tańców szkockich i irlandzkich. Pierwszą różnicą jest sposób ustawienia tancerzy; nie w kole, ale w dwóch liniach- panowie naprzeciwko pań. Sposób wykonywania tańca jest również nieco inny. Panie tańczą w DR, DL, DR, DL, panowie zaś, w tym samym czasie, aby przesuwać się w tym samym kierunku co panie tańczą DL, DR, DL, DR, dalej panie wykonują cztery simple grożąc panom palcem; SR, SL, SR, SL, panowie również grożąc paniom SL, SR, SL, SR. Teraz wykonują double z klaskaniem w dłonie z wyprostowanymi rękami panie DR, panowie DL, powrót bez klaskania panie DL, panowie DR. Powtarzając czterokrotnie. Podczas powrotu panie zamiast zwykłego doubla w lewo mogą wykonywać obrót, za pierwszym i trzecim wykonaniem tej części setu.

Na groch (Peasle bransle)

Wstęp: DL, DR, DL, DR

Refren: Panowie: dwa skoki na obu nogach w lewo, lądują przed następną partnerką. Panie: odskakują dwa skoki na obu nogach od swojego partnera. Panowie: cztery skoki, (trzy mniejsze), znowu lądują przed następną partnerką. Panie: Panie: odskakują dwa skoki na obu nogach od swojego partnera. Panowie: dwa skoki na obu nogach w lewo, lądują przed następną partnerką. Panie: cztery skoki w lewo (trzy mniejsze), od swojego partnera.

Branle w chodakach (Shoe Bransle, Clog Bransle, Bransle de Sabots)

Wstęp: DL DR DL DRv Refren: Panowie: SL, SR, tupią 3 razy prawą nogą. Panie SL, SR, tupią 3 razy prawą nogąv Branle koński (Horses Bransle, Bransle de Chevaulx)

Wstęp DL DR - cztery razy

Refren: Panowie tupią dwa razy prawą nogą, SR DL obracając się wokół lewego ramienia. Panie: Tupią dwa razy prawą nogą, SR DL obracając się wokół lewego ramienia. Taka jest interpretacja u Arbeau. Niektóre angielskie grupy tańczą w ten sposób, że panowie tańczą SR DL, obrót przed swoją partnerką, kończąc po jej lewej stronie (czyli obchodzą panią półkolem, przesuwają się jedno miejsce w lewo), panie powtarzają. Nasza grupa tańczyła również branle koński w ten sposób, że panie tańczyły w wewnętrznym kółku, panowie w zewnętrznym, stojąc twarzami do pań. Wtedy po obrocie tańczyliśmy przed następnym partnerem.

Branle mieszane

Te tańce są formą pięciu setów branli. Zazwyczaj są wykonywane w kolejności Cassandra- Pinagay- Charlotte- LaGuerre- Aridan. Arbeau nazywa je branle mieszane z Szampanii. Najlepiej uczyć się tych tańców w podanej kolejności, tak jak tańczy się je w secie. Ułożone są według stopnia trudności i Aridan jest z nich najbardziej skomplikowany.

Cassandra

Cz.I DL DR DL DR

Cz. II DL DR SL DR powtórzyć

Pinagay

Cz. I DL KL DL KL KR KL

Cz. II DL DR

Charlotte

Cz. I DL KLKR DR

Cz. II DL KL KR

SR KL KR KL

SL KR KL KR

Kluczem do nauki tego tańca jest to aby pamiętać że każdy simple jest poprzedzony 3 wykopami, a double tylko dwoma. I po simple nie zmieniamy nogi do wykopów, najlepsze wyjście to nie zamykać simple (nie przenosić ciężaru na obie nogi), wtedy noga będzie wolna do wykonania wykopu. Każdy double zamykamy (ciężar na obu nogach), i zmieniamy nogi do kopnięcia.

LaGuerre (Branle of War)

Cz. I DL DR cztery razy

Cz. II DL DR

SL SR DL

SR SL DR

SL KL KR KL (nogi razem) Cp

Jedynym haczykiem jest to, że w refren tańczony jest dwa razy szybciej. Ten taniec jest łatwiejszy niż się wydaje, jeśli tylko ma się kondycję aby nadążać za tempem. Trzeba szybko kojarzyć i pamiętać: Double-double / simple-simple-double / simple-simple-double / simple - wykop - wykop - wykop - capriole. Po capriole lądujemy na obie nogi, z lewą lekko wysuniętą do przodu.

Aridan

Cz. I DL KL KR KL- powtórzyć

Cz. II a) DL SR SL SR- double w lewo trzy simple

b) DL KL KR- double w lewo dwa wykopy

c) DR krok lewą, zamknąć KR krok prawą KL- double w prawo, krok, zamknąć, wykop, krok, wykop. Prawidłowo powinno to wyglądać następująco double w prawo, krok w lewo, zamknąć, krok w lewo, wykop prawą nogą, krok w prawo, zamknąć, wykop lewą nogą.

Offical branle (Bransle de l`Official, officers` bransle)

Ten branle tańczy się parami w kole, panowie stoją po lewej stronie pań. Cz. I DL DR DL DR- Arbeau opisuje te kroki jako double z małym podskokiem pomiędzy każdym krokiem. Współcześni tancerze nie wykonują podskoków, niektórzy wykonują mały ornament- wykonując wykop po każdym double.

Cz. II SL SL SL SL SL SL -sześć simple, KL KR KL - naskok na obie nogi. Na koniec tej sekwencji partnerzy odwracają się twarzami do siebie. Panowie trzymają ręce na talii pań, panie podskakują. Powtórzyć.

Branle szkocki (Scottisch branle)

Taniec ten może być tańczony w kole i w linii przez dowolną ilość osób, nie jest konieczne tańczenie parami. Taniec ten był modny około 20 lat przed napisaniem Orchesography.

Cz. I DLx DRx SLx SRx- powtórzyć

Cz. II DLx SRx SLx DRx DLx SRx KR KL KR skok i capriole.

Branle Trihory (Branle of Brittany, Trihory of Brittany)

W Orchesography Arbeau wspomina, że nauczył się tego tańca w młodości, kiedy studiował w Poitiers.

Cz. I DL spring left, lądując na obie nogi

Cz. II KL KR KL

Powtarzamy od początku. Arbeau pisze, że na koniec Trihory kroki KR KL KR tańczy się nieco inaczej. Stojąc na czubkach palców, obróć pięty w prawo, potem w lewo, wreszcie obróć znowu w prawo, jednocześnie unosząc prawą stopę. Muzyka jest ta sama niezależnie od tego, czy temat ten wykonuje się jako obroty czy podskoki. Sprawą otwartą jest interpretacja, czy inne kroki tańczyć tylko na koniec (tak jak zaleca Arbeau), czy co drugie powtórzenie obu części.

Branle ze świecami (Candlestick Bransle, Torch Bransle)

Fig. I Pan, który chce tańczyć branle ze świecami, musi wziąć zapaloną świecę albo pochodnię. Każdy tańczy po sali szukając dla siebie partnerki, w następującej sekwencji kroków:

DLf DRf DLf DRf DLf DRf DLf DRf - osiem double posuwając się do przodu (doubles forwards), na przemian w prawo i w lewo, każdy double jest wykonywany z małym podskokiem na koniec.

Fig. II Pod koniec wykonywania pierwszej figury, panowie powinni podejść do wybranej pani i zatrzymać się przed nią.

SLf SRf SLf SRf- cztery simple, na przemian w prawo i w lewo, posuwając się do przodu.

Taniec powtarza się od początku, para tańczy teraz razem. W fig. II panowie zamiast dwóch ostatnich simple wykonują reverence i oddają świecę partnerce. Teraz panie tańczą same, szukając następnego partnera do tańca.

Branle siano (Hay Bransle)

Hay branle jest tańczony w linii, przez dowolną liczbę osób.

Fig I SL SR DL SR SL DR- powtórzyć. Tańczy się takimi krokami jak kuranta: przed każdym simple i double wykonuje się podskok.

Fig II Double takim jak w pawanie tańczymy łańcuszek.

Branle maltański (Branle Maltese)

Arbeau opisuje (Evans/Sutton, tłumaczenie Arbeau): "Kilku kawalerów maltańskich wymyśliło balet na dworską maskaradę, w którym równa liczba kawalerów i dam, ubranych w tureckie kostiumy, tańczy w kręgu branle, składający się z pewnych gestów i obrotów ciała (bez kroku), który nazwali branlem maltańskim. We Francji wykonano go po raz pierwszy jakieś czterdzieści lat temu*. Melodia i ruchy są w wolnym tempie na dwa, tak jak to widać w tym zapisie [...]" "Warto zauważyć, że przy każdym powtórzeniu tego branle tancerze przyjmują inny wyraz twarzy i wykonują inne gesty, takie jak dotykanie dłoni lub, innym razem, unoszenie ich w prześmiewczym uwielbieniu, z odrzuconą do tyłu głową i skierowanym ku niebu wzrokiem. Tancerze wykonują też inne ruchy w tym stylu, gdyż ich różnorodność wzbogaca taniec." Gesty i mimika jakie wykonują tancerze, zależą tylko od naszej wyobraźni i interpretacji, ponieważ opis ich nie jest dokładny możemy pozwolić sobie na popuszczenie wodzy fantazji.

I.DL SR DL SR

Dalej trzymając się za ręce

II.dwa kroki do środka, krok z wykopem, puszczamy ręce i zaczynamy zwrot: krok, wykop, krok dwa kopnięcia, stopy razem. I od początku.

*od czasu napisania Orchesography, czyli gdzieś koło roku sz1550

Branle Pustelnika (Hermit`s Branle)

Jest to jeden z branli połączonych z gestykulacją, zawierający "gesty podobne do tych, które wykonują przy pozdrowieni mnisi pustelnicy". Dalej Arbeau stwierdza: "Sądzę, iż z początku taniec ten pochodził z jakiejś maskarady, w której młodzieńcy odziani byli w szaty podobne do zakonnych. Nie radzę wam jednak nosić takich habitów jako kostiumu, ani też naśladować zachowania zakonników, ponieważ należy szanować zarówno ich stroje, jak ich osoby. W tej kwestii jednakże zachowam milczenie."

Cz.I DL DR DL DR

Cz. II KR KL stopy razem, pół obrotu w lewo twarzą na zewnątrz, skrzyżowanie ramion na piersi, ukłon głową. Dostaw palce prawej nogi do lewej stopy, potem palce lewej do prawej stopy, jeszcze raz prawej do lewej stopy, potem złącz stopy i stań normalnie.

Cz.III powtórz cz. II, obracając się twarzą do środka

Montarde (Branle Montarde)

Taniec dla 5 osób, tańczony w linii.

DL DL DL DL pierwsza osoba obraca się z 4 wykopami odchodząc od tancerzy, Druga osoba wykonuje to samo, ustawia się twarzą do pierwszej, trzecia analogicznie, ustawia się za drugą, czwarta za trzecią, piąta za czwartą. Osoba pierwsza przechodzi DL DR DL DR pomiędzy tancerzami i ustawia się na końcu. Powtarzamy, osoba która tańczyła jako pierwsza teraz jest na końcu, jej miejsce zajmuje osoba druga.

Branle tańczone są po dziś dzień, dotrwały do naszych czasów, w nieco zmienionej formie. Tworzone są też bardziej współczesne choreografie branli (np. słoma). Tańczenie, nauka tańca, zwłaszcza na imprezach RR, może być pretekstem do wspólnej zabawy i integracji wszystkich uczestników. Branle są na prawdę proste i chyba każdy może je zatańczyć. Taniec mógłby wreszcie ożywić imprezy i urozmaicić uczty na turniejach. Do nauki powyższych tańców zachęcam głównie osoby początkujące, aczkolwiek i tancerze zaawansowani znajdą tu mam nadzieję coś dla siebie. Mam nadzieję, że przy kolejnym spotkaniu na turnieju będziemy mogli wspólnie wykonać przynajmniej kilka z powyżej opisanych branli.